Coraz bardziej zwracamy uwagę na to, żeby zapobiegać chorobom, nie tylko poprzez zdrowy tryb życia, ale też ograniczanie udziału szkodliwych substancji w naszej diecie i naszym otoczeniu.

Czy takie analogiczne postępowanie może się sprawdzić w przypadku roślin uprawnych?

Przecież celem roślinnej produkcji rolniczej jest uzyskanie wysokiego i dobrego jakościowo plonu.

Odpowiedź brzmi TAK, lepiej jest zapobiegać niż chronić, a dobro konsumenta i środowiska warte jest rezygnacji lub przynajmniej ograniczenia stosowania chemicznych środków ochrony roślin.

Jak zatem zadbać o zdrowie roślin, mając na uwadze zdrowie konsumentów i bezpieczeństwo środowiska? 

Wystarczy 5 kroków, które pozwolą zapobiec lub ograniczyć występowanie chorób, szkodników i chwastów.

Krok 1 – stosowanie prawidłowej agrotechniki uprawy.

Właściwe zabiegi agrotechniczne, odpowiedni płodozmian, właściwy termin siewu, sadzenia oraz odpowiednio dobrane i przeprowadzone zabiegi pielęgnacyjne, to elementy, które każdy z osobna, a tym bardziej wszystkie razem, pomagają zapobiec wystąpieniu organizmów szkodliwych dla naszych roślin i ograniczają ich występowanie. Pomagają roślinom właściwie się rozwijać i wzmacniają je. To nie tylko metoda ochrony zdrowia roślin, ale również środek do uzyskania wysokich plonów.

Krok 2 – stosowanie odpowiedniego materiału siewnego.

Stosując materiał siewny wytworzony i poddany ocenie zgodnie z przepisami o nasiennictwie ograniczasz występowanie chwastów oraz wielu chorób i szkodników uprawianych roślin. Pomyśl o tym, że siejąc to, co zebrałeś z własnego pola, wraz z nasionami rośliny uprawnej wprowadzasz na plantację nasiona chwastów, możesz też wprowadzić inne niepożądane organizmy, które wystąpiły w Twojej uprawie w roku poprzednim. Ogromne znaczenie ma również fakt, że stosując materiał siewny kwalifikowany uzyskasz większy plon. Badania prowadzone nad wpływem stosowania takiego materiału siewnego na plon zbóż, prowadzone między innymi w Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie wykazały, że wzrost plonowania po zastosowaniu kwalifikowanego materiału siewnego wynosił od 12% (pszenżyto), 14% (pszenica oz.) do 23% (żyto), a wydłużenie okresu stosowania własnych nasion zbóż, tj. ze zbioru w gospodarstwach, powoduje istotne spadki plonowania (Oleksiak T., 2013). W niektórych badaniach przytaczanych przez Oleksiaka (2013), wzrost plonowania wynikający z użycia wysokiej jakości nasion plennych odmian wynosi 15–20%, a w szczególnych warunkach może wynieść nawet 30–60%

Krok 3 – stosowanie środków higieny.

Higiena to niezwykle istotny element profilaktyki, nie tylko w przypadku chorób ludzi, czy zwierząt. Dbając o czystość maszyn i sprzętu, przedmiotów mających kontakt z roślinami, miejsc przechowywania, zapobiegamy roznoszeniu szkodliwych organizmów. Stosowanie w określonych przypadkach preparatów dezynfekujących eliminuje wiele szkodliwych drobnoustrojów, które mogą zagrażać uprawianym roślinom lub zebranym plonom, które mają trafić na nasze talerze. Higiena ma ogromne znaczenie miedzy innymi w przypadku zapobiegania występowaniu w płodach rolnych toksycznych substancji, tzw. mykotoksyn, wytwarzanych przez grzyby rozwijające się na roślinach, zarówno w trakcie ich uprawy, jak i w okresie przechowywania.

Krok 4 – ochrona pożytecznych owadów, w szczególności owadów zapylających.

Wiele gatunków owadów występujących naturalnie w środowisku jest naszymi sprzymierzeńcami, nie tylko w podnoszeniu wielkości i jakości plonu roślin owadopylnych, poprzez odpowiednie zapylenie kwiatów, ale też w ochronie naszych upraw przed szkodnikami. Czy wiesz, że lubiana przez wszystkich biedronka siedmiokropka, a dokładnie jej larwa, zabija co najmniej kilkaset mszyc podczas swojego rozwoju? Natomiast brak owadów zapylających może spowodować spadek wielkości zbiorów określonych roślin uprawnych o około 60%, a w przypadku owoców nawet ponad 80% (Majewski J., 2017). A zatem, jak zapewnić wsparcie ze strony przyrody? Wystarczy stosować niechemiczne metody ochrony roślin, a w przypadku konieczności zastosowania środków chemicznych dobierać je tak, by w jak najmniejszym stopniu szkodziły środowisku. Stosować je zgodnie z etykietą, po oblocie owadów zapylających, z zachowaniem odpowiednich odległości od miejsc, gdzie mogą bytować pożyteczne owady oraz w taki sposób, by nie zanieczyszczać zbiorników wodnych.

Krok 5 – przestrzeganie przepisów dotyczących środków ochrony roślin.

Myśląc o zdrowiu roślin myśl o zdrowiu ludzi i środowiska. Pamiętaj, że chemiczne środki ochrony roślin są substancjami niebezpiecznymi, dlatego przestrzegając przepisów dotyczących stosowania środków ochrony roślin, zapewniasz bezpieczeństwo sobie, konsumentom i środowisku.