Dlaczego postanowiła Pani zostać Inspektorem do spraw zdrowia roślin ?

- Odkąd pamiętam moim ulubionym przedmiotem była biologia i geografia. Pasją do podróży i obcowania z przyrodą zaraziła mnie moja mama - geograf i nauczyciel z wykształcenia. Stąd taki a nie inny wybór kierunku studiów. Jestem absolwentką Wydziału Rolniczego Akademii Techniczno – Rolniczej w Bydgoszczy o specjalności ochrony roślin chociaż jeszcze na pierwszym roku wahałam się między rolnictwem a zootechniką.

Jak długo pracuje Pani w Inspekcji i czy trudno było pokonać drogę od stażysty do wojewódzkiego inspektora ?

- W „ochronie roślin” zostałam zatrudniona w lutym 1996 r. Wtedy jeszcze była to Stacja Kwarantanny i Ochrony Roślin w Inowrocławiu. Po tygodniu pracy Stacja została przemianowana na Państwową Inspekcję Ochrony Roślin. Nie powiem, że była to łatwa droga. Praca inspektora terenowego wymaga ciągłego dokształcania, zmieniają się nie tylko przepisy, ewoluuje też rolnictwo w szerokim tego słowa znaczeniu, począwszy od struktury upraw w danym rejonie, trendów w ochronie roślin, asortymentu pestycydów. Pojawiają się nowe zagrożenia dla upraw i całego ekosystemu ze strony agrofagów roślin. Ale miałam to szczęście przez cały okres pracy zawodowej pracować z fantastycznymi ludźmi, osobami z pasją, które chętnie dzielą się wiedzą i doświadczeniem. Mam tu na myśli mój inowrocławski zespół inspektorów oraz pracowników całej inspekcji, których miałam okazję poznać.

Czy udaje się Pani łączyć swoje pasje i zainteresowania z obowiązkami służbowymi wynikającymi z pracy w WIORiN ?

- Dostałam od życia ten przywilej, że lubię to co robię, więc poniekąd praca jest w dużej mierze moją pasją. Jestem osobą aktywną, od 15-stu lat trenuję karate, a każdą wolna chwilę poświęcam moim ulubionym książkom podróżniczym i biografiom. Niemniej  bywają również takie okresy, szczególnie ostatnio, że zabieram pracę do domu.

Na czym polega specyfika pracy w Inspekcji ?

- Praca w inspekcji wiąże się przede wszystkim z pracą w terenie. Osoby poszukujące u nas zatrudnienia powinny być gotowe do licznych kontaktów z producentami rolnymi oraz przedsiębiorcami. Zadania Inspekcji mają charakter kontrolny co nie zawsze spotyka się z zrozumieniem ze strony podmiotów kontrolowanych. Pracując w terenie musimy się liczyć również z różnymi warunkami pogodowymi, ponieważ nasze działania są ściśle związane z okresem wegetacji roślin i muszą być podejmowane w określonych terminach. Ta różnorodność zadań w ciągu roku sprawia, że nasza praca w inspekcji staje się ciekawa  szczególnie dla tych, którzy lubią zmiany. Niestety pracownicy muszą być przygotowani również na kontrole interwencyjne zwłaszcza w sprawach, które niosą zagrożenie dla życia ludzi, zwierząt, środowiska lub dla roślin.

Dlaczego dla nas wszystkich powinno być ważne zdrowie roślin ?

- Zdrowie roślin jest bardzo ważne dla całej produkcji roślinnej, lasów, naturalnych ekosystemów oraz dla zachowania różnorodności biologicznej. Zdrowiu roślin zagrażają gatunki szkodliwe dla roślin, których ryzyko wprowadzenia na terytorium Polski wzrosło z powodu globalizacji wymiany handlowej, zwiększonego ruchu turystycznego, a także zmian klimatycznych. Wszyscy możemy coś zrobić dla naszej rodzimej przyrody np. ograniczając konsumpcję, wybierając produkty lokalne i takie, których produkcja nie wywiera negatywnego wpływu na środowisko. Zrezygnujmy z równo przystrzyżonego trawnika, na rzecz różnokolorowej łąki, przyjaznej dla owadów zapylających. Uprawiajmy rodzime gatunki roślin, dbajmy o stare drzewa i aleje, nie wprowadzajmy do środowiska inwazyjnych gatunków obcych.

Jak duża jest świadomość mieszkańców regionu, w którym Pani pracuję w zakresie ochrony zdrowia roślin ?

- Pod względem areału użytków rolnych kujawsko pomorskie zajmuje 4 miejsce w Polsce. Wg danych GUS z 2018 r powierzchnia użytków rolnych w kujawsko-pomorskim wynosi 1097622 ha. Jesteśmy regionem typowo rolniczym i pod względem struktury upraw bardzo różnorodnym. Warunkiem koniecznym dla utrzymania wysokich plonów przy jednoczesnym zapewnieniu bezpiecznej żywności  jest obszerna wiedza z zakresu min. ochrony roślin uprawnych. Na przestrzeni tych wielu lat w inspekcji z satysfakcją zauważam pozytywne zmiany w podejściu naszych rolników do integrowanej ochrony roślin, co oznacza stosowanie w ochronie w pierwszej kolejności metod niechemicznych. Społeczeństwo oczekuje od instytucji kontrolnych efektywnego nadzoru nad bezpieczeństwem żywności. Na rynku konsumenckim obserwuje się nowe trendy, związane ze wzrostem zapotrzebowania na wysokiej jakości żywność ekologiczną, tradycyjną i regionalną (tzw. „moda” na zdrową żywność).

Jakie działania podejmuje WIORiN, którym Pani kieruje na rzecz promocji idei Roku Zdrowia Roślin ?

- W I kwartale br. priorytetem było dotarcie do osób z branży rolniczej podczas organizowanych przez inne jednostki konferencji, szkoleń, spotkań. Zaplanowano spotkanie z uczniami w szkole średniej. Wysłano zaproszenia do Uniwersytetu Technologiczno - Przyrodniczego w Bydgoszczy oraz szkół średnich do wzięcia udziału w organizowanych dniach otwartych Wojewódzkiego Laboratorium w Bydgoszczy. Na chwilę obecną podjęto współpracę z 7 jednostkami: Kujawsko-Pomorskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Minikowie, Uniwersytetem Technologiczno-Przyrodniczym w Bydgoszczy, Regionalnym Związkiem Pszczelarzy w Toruniu, Galerią Solną Inowrocław, Zespołem Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Bydgoszczy, Centrum Szkoleniowym ODEKA SIMP Bydgoszcz, Centrum Kształcenia i Edukacji ATUT Włocławek. Podjęto działania edukacyjne w przedszkolach szkołach oraz na uczelniach. Bierzemy udział w targach rolnych oraz imprezach organizowanych na terenie naszego województwa.

Jakie Pani zdaniem działania należałoby podjąć, aby wzrosła świadomość naszego społeczeństwa jeśli chodzi o ochronę roślin ?

- W mojej ocenie najbardziej skutecznym działaniem jest edukacja i komunikacja np. wprowadzenie do programów edukacyjnych w szkołach podstawowych tematyki związanej z zagrożeniami dla świata roślin i ich ochroną.

Dobrym kanałem przekazu informacji jest kampania informacyjna w mediach (telewizja, prasa, Internet, media społecznościowe). Jednocześnie ważna jest obecność Inspekcji w społeczeństwie poprzez udział w konferencjach, targach, imprezach nie tylko tych z branży rolniczej.

Jakie w Pani rejonie działania pojawiały się nowe zagrożenia dla roślin ?

- Zadaniem, na które obecnie zwracam szczególną uwagę jest realizacja Programu SURVEY na terenie działania naszego Inspektoratu, czyli lustracje poszukiwawcze nowych zagrożeń (niebezpiecznych patogenów dla roślin uprawnych i ekosystemu). Ponadto w ramach statutowych zadań w ub. r. mieliśmy pierwsze w województwie wykrycie Phytophthora ramorum (grzyba powodującego fytoftorozę) w partii sadzonek rododendrona przywiezionych z Holandii.

Z jakimi wyzwaniami muszą sobie radzić pracownicy WIORiN w Bydgoszczy ?

- Z chwilą wejścia Polski do UE i zmianą prawa nałożone na Inspekcje zostały nowe zadania i bardziej skupiliśmy się na zwalczaniu i zapobieganiu rozprzestrzeniania się organizmów kwarantannowych. Dotarliśmy do nowych grup producentów głównie producentów materiałów rozmnożeniowych , a dodatkowo kontrolami objęliśmy szeroko pojęte stosowanie środków ochrony roślin (szkolenia, kontrola obrotu, kontrola stosowania ś.o.r.).

Od 14 grudnia 2019 wdrażamy nowe prawo w zakresie zdrowia roślin a od 1 lipca br. przed Inspekcją staje nowe wyzwanie - nadzór nad obrotem nawozami i środkami wspomagającymi uprawę roślin. Oznacza to dla nas dodatkowe działania związane z opracowaniem wytycznych oraz przygotowaniem merytorycznym pracowników do skutecznego nadzoru nad rynkiem nawozów.

Jak wygląda dzień pracy specjalisty do spraw zdrowia roślin WIORiN w Bydgoszczy ?

- Jest różnorodny jak cztery pory roku. W załączeniu odsyłam do zdjęć obrazujących naszą pracę w wybranym zakresie. (kontrola eksportu, szkolenie producentów rolnych z zakresu nowego prawa, ocena cech zewnętrznych sadzeniaków ziemniaka, lustracje poszukiwawcze organizmów kwarantannowych, ocena zagrożenia wystąpienia chowaczy łodygowych w rzepaku, pobieranie prób kukurydzy na obecność GMO, kontrole z ITD przemieszczania towarów roślinnych).

Jak układa się współpraca Inspekcji z rolnikami w zakresie ochrony zdrowia roślin ?

- To zależy jakie obowiązki stawia przed naszymi producentami i przedsiębiorcami prawo w zakresie zdrowia roślin. Chyba najtrudniej jest naszym klientom przyjąć wymagania wynikające ze stwierdzenia występowania szkodników lub chorób kwarantannowych i obowiązki nałożonej na gospodarstwo kwarantanny. Wielokrotnie inspektor musi wykazywać sporo cierpliwości.

:-)

Jaka jest Pani recepta na skuteczną walkę z agrofagami ?

- Żeby pokonać wroga trzeba go najpierw dobrze poznać. Z doświadczenia praktycznego wiem, że sukcesem jest wiedza o agrofagach i oczywiście profilaktyka.

Czy z każdego ziarenka wyrośnie zdrowa roślina ?

- Nie zawsze. Wiele chorób i szkodników przenosi się z materiałem siewnym, stąd z każdego ziarenka wyrośnie roślina ale niekoniecznie zdrowa. Drugim ważnym aspektem jest siła kiełkowania nasion badana w naszych pracowniach oceny nasion. Musi ona mieć odpowiednią wartość aby materiał siewny uzyskał świadectwo oceny laboratoryjnej i mógł być z powodzeniem stosowany przez producentów rolnych.

Dlaczego tak ważne dla zdrowia roślin są kontrole materiału siewnego ?

- Prowadzenie kontroli wytwarzania materiału siewnego ma na celu zapewnienie produkcji odpowiedniej jakości materiału siewnego, który jest jednym z podstawowych czynników plonotwórczych oraz warunkujących odpowiedni stan zdrowotny prowadzonej przez rolników produkcji roślinnej. Cały proces oceny odbywa się pod urzędowym nadzorem, wg zasad określonych w obowiązujących przepisach dot. oceny polowej, oceny laboratoryjnej oraz plombowania i etykietowania materiału siewnego. Stosowanie przez producentów rolnych kwalifikowanego materiału siewnego zapewnia zdrowotność roślin, co pozwala osiągnąć wyższe plony w produkcji oraz obniżyć koszty związane z ochroną roślin.

 Czy producenci roślin z obszaru działania WIORiN w Bydgoszczy chętnie współpracują z Inspekcją i na jakich zasadach ?

- Działalność Inspekcji jest działalnością kontrolną, nie zawsze spotykamy się z entuzjazmem ze strony podmiotów kontrolowanych. Wiele też czasu poświęcamy na informowanie o nowych przepisach i wymaganiach stawianych przed producentami i przedsiębiorcami, dostępnymi kanałami. Staramy się też zastąpić język urzędniczy, zrozumiałym przekazem dla rolników aby nasza komunikacja była skuteczna. Zależy nam aby nasi klienci byli dobrze poinformowani i wywiązywali się ze swoich obowiązków.

Co Pani zdaniem, jeśli chodzi o ochronę roślin lepiej robić – karać czy edukować ?

- Jak wcześniej wspomniałam najskuteczniejszym sposobem jest podnoszenie świadomości poprzez edukację. Niestety jak to w praktyce bywa nie zawsze sama edukacja odniesie zamierzony skutek. Czasem staje się koniecznym zastosowanie kary grzywny w drodze mandatu czy administracyjne kary pieniężne. Każda sytuacja wymaga indywidualnego podejścia. Bierzemy pod uwagę konsekwencje nieprzestrzegania przepisów, jakie zagrożenie jest stwarzane dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska czy chociażby dla produkcji roślinnej. Priorytetem jest oczywiście życie.

Czy zna Pani przepis na jakiś regionalny przysmak roślinny ?

- Powidła śliwkowe z Doliny Dolnej Wisły to produkt wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych, prowadzoną przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W drugiej połowie XIX wieku na obszarze Doliny Dolnej Wisły zaczęło się intensywnie rozwijać sadownictwo, wykorzystujące bardzo dobre, specyficzne warunki glebowo-klimatyczne i w tym czasie dolina Wisły stała się największym na Pomorzu rejonem sadowniczym. Szczególne znaczenie miał lokalny ekotyp śliwy węgierki, który charakteryzował się odpornością na niekorzystne czynniki klimatyczne i szkodniki, oraz tym, że pestki bardzo łatwo oddzielały się od miąższu. Powidła smażono tradycyjnie w miedzianych (inaczej kuprowych) kotłach, mieszając masę owocową drewnianym mieszadłem. Każdego roku w kilku miejscowościach nad dolną Wisłą organizowane są imprezy i festyny promujące tradycyjne wytwarzanie powideł śliwkowych ze starych odmian.

Czym byłoby życie na ziemi bez roślin ?

- Rośliny są przede wszystkim fabryką tlenu, pokarmem dla ludzi i zwierząt a nawet lekarstwem, schronieniem i domem dla wielu gatunków żywych organizmów. Lasy zaspokajają w sumie połowę zapotrzebowania na tlen dla wszystkich ludzi i zwierząt, produkując go rocznie około 26 mld ton. Zatem bez udziału roślin nie byłoby życia. Poza tym gospodarcza działalność człowieka prowadzi do nieodwracalnych zmian w naszym środowisku. Każdego roku, w szybkim tempie znikają bezpowrotnie gatunki roślin i zwierząt. Zagrożona jest bioróżnorodność np. ze strony gatunków obcych szczególnie tych inwazyjnych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym a nawet całym ekosystemom.

Od nas wszystkich zależy, czy pokolenia naszych dzieci i wnuków będą miały zielone przestrzenie lasów łąk i pól do produkcji żywności, do pracy i wypoczynku.

Przy okazji polecam przeczytać książkę Mai Lunde „Historia pszczół” .

Jak przebiega realizacja zadań związanych z ochrona roślin w WIORiN w Bydgoszczy w związku z obecną sytuacją epidemiologiczną ?

- Od marca br.  przez cały czas z zachowaniem reżimu sanitarnego realizowaliśmy nasze zadania, przede wszystkim związane z obsługą fitosanitarną eksportu i zleceń oraz badaniami laboratoryjnymi. Staraliśmy się być tam, gdzie może dojść do nieprawidłowości i zagrożenia związanego ze stosowaniem pestycydów. Wiele spraw załatwialiśmy zdalnie, choć żebyśmy byli w 100% skuteczni nasza obecność w terenie jest niezbędna. W związku z powyższym z radością przyjęliśmy fakt, że obecnie swobodniej możemy poruszać się w terenie.

Dziękuję za rozmowę